Yüksek Mahkemeler Nelerdir?

Ülkemizde yasalara göre düzenlenen toplamda 4 adet yüksek mahkeme bulunmaktadır. Yüksek mahkemeler sayı bakımından azalmıştır. Son yıllarda yüksek mahkemeler hakkında yanlış bilgiler veriliyordu özellikle KPSS gibi sınavlara çalışanlar yanlış bilgilendiriliyor, bundan dolayı yüksek mahkemelerin sayısı ve özellikleri hakkında bilgi verdik. Yüksek mahkemeler güncel şekilde yazıda yer almaktadır. Son yasa değişikliklerine göre düzenlenmiştir. Ayrıca yüksek mahkemeler üye sayısı da özellikler arasında yer almaktadır.

2017 Anayasa değişikliklerine göre hazırlanmıştır. Özellikle  KPSS gibi sınavlara hazırlananlar bu yazıdan faydalanabilirler.

Yüksek Mahkemeler Nelerdir?

2017 Anayasa değişikliklerine göre ülkemizde yüksek mahkemelerin sayısı 4’tür. 

• Anayasa Mahkemesi
• Yargıtay
• Uyuşmazlık Mahkemesi
• Danıştay

2017 anayasa değişikliği öncesi yüksek mahkemeler arasında Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemeleri de vardı. Ancak bunlar kaldırıldı.

Anayasa Mahkemesi

Anayasa bit ülkenin en büyük yasalarını kapsayan yasalar topluluğudur.

• Anayasa Mahkemesi 15 üyeden oluşur.
• 3 üye TBMM tarafından, 12 üye Cumhurbaşkanı tarafından seçilir.
• Anayasa Mahkemesi’ne üye seçilebilmek için 45 (kırkbeş) yaşını doldurmak gerekir.
• Bir kimse 2 defa Anayasa Mahkemesi üyesi seçilemez. Yani yeniden seçilemezler.
• Anayasa Mahkemesi üyeleri 12 yıllığına seçilir. 
• Anayasa Mahkemesi üyeleri 65 yaşını doldurduğunda emekli olurlar. 
• Anayasa Mahkemeleri üyeleri asli görevleri dışında resmi yada özel hiçbir görevde çalışamazlar.

Anayasa Mahkemesinin görevleri hakkında daha detaylı bilgi isterseniz tıklayabilirsiniz.

Görev ve yetkileri

• Anayasa Mahkemesi, kanunların, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin ve Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) İçtüzüğünün Anayasaya şekil ve esas bakımlarından uygunluğunu denetler ve bireysel başvuruları karara bağlar.
• Anayasa değişikliklerini sadece şekil bakımdan inceler ve denetler. Ama olağanüstü hallerde ve savaş hallerinde çıkarılan Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin şekil ve esas bakımından Anayasaya aykırılığı iddiasıyla, Anayasa Mahkemesinde dava açılamaz.
• Ayrıca Anayasa Mahkemesi, Cumhurbaşkanını, TBMM Meclis Başkanını, Cumhurbaşkanı yardımcılarını, bakanları, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay, Başkan ve üyelerini, Başsavcılarını, Cumhuriyet Başsavcıvekilini, Hakimler ve Savcılar Kurulu ve Sayıştay Başkan ve üyelerini görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divan sıfatyıla yargılar.
• Genelkurmay Başkanı, Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanları da görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divanda yargılanırlar.

Yargıtay

Adliye mahkemelerince verilen bir kanunun başka bir adli yargı merciine bırakılmadığı karar ve hükümlerin son inceleme merciidir. Aslında adli mahkemelerin en üst mahkemeleridir. Yargıtay bunun dışında bazı davalara da ilk derece mahkemesi gibi bakar.

• Yargıtay üyelerinin tümü HSK (Hakimler ve Savcılar Kurulu) tarafından seçilir.
• Yargıtay üyeleri 12 yıllığına seçilir.
• Seçilenler tekrar seçilemezler.
• Yargıtay başkanı üyeler arasından seçilir ve 4 yıllığına görev yaparlar.
• Başkan tekrar seçilebilir.

Danıştay

İdari mahkemeler tarafından verilen kararların başka idari yargı merciine bırakılmadığı karar ve hükümlerin son inceleme merciidir.

• Danıştay, davaları görmek, kamu hizmetleri ile ilgili durumları şartları ve sözleşmeleri hakkında 2 ay içinde düşüncesini bildirmek zorundadır. Ayrıca danıştay idari uyuşmazlıkları çözmek ve kanunla gösterilen diğer işleri yapmakla yükümlüdür.
• Danıştay üyelerinin 1/4’ünü Cumhurbaşkanı seçer.
• 3/4’ünü HSK seçer.
• Danıştay üyeleri 12 yıllığına seçilir. Tekrar seçilemezler.
• Başkan üyeler tarafından seçilir. 4 yıllığına seçilir.
• Başkan tekrar seçilebilir.

Uyuşmazlık Mahkemesi

İdari, adli ve askeri yargı mercileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarının kesin olarak çözümlendiği yer Uyuşmazlık Mahkemesidir.

• Ancak diğer mahkemeleri ile Anayasa Mahkemesi arasındaki görev uyuşmazlıkları olursa, Anayasa Mahkemesinin kararı esas alınır.
• Toplam 11 üyeden oluşur.
• 6 asil üye 4 yedek üyeden oluşur.
• Üyeler Yargıtay ve Danıştay üyeleri arasından seçilir.
• Uyuşmazlık Mahkemesi başkanı Anayasa Mahkemesi tarafından 4 yıllığına seçilir.
• Başkan tekrar seçilebilir.