Türkiye’nin Ovaları Konu Anlatımı

Türkiye’nin ovaları konusunda kesinlikle denk gelmişinizdir. Lisedeyseniz Coğrafya derslerinde Türkiye’nin ovaları konusunu görmüşünüzdür. Gerçekten Türkiyenin ovaları konusunu çok önemli ve son dönemlerde ÖSYM sınavlarında ovalar konusundan sıkça soru soruyor ve sınava hazırlananlar ovalara genellikle çalışmıyor. Bu yüzden ovalar hakkında kısa ve net bilgiler verdik. Ovalar hakkında aklınızda soru kalmayacak.

Ova nedir?

Alüvyal malzemeden oluşan ve çevresine göre alçakta kalan düzlüklere ova denir.

Türkiye’nin Ovaları

Türkiyedeki ovalar haritası

• Ovalar oluşumlarına göre karstik, tektonik ve delta olmak üzere üçe ayrılır.

Delta Ovaları

Türkiye’nin Delta Ovaları

1. Denize dökülen akarsuların, kıta sahanlığının geniş, gel-git ve dalga aşındırmasının az olduğu yerlerde bol malzeme biriktirmesi sonucunda oluşan ovalardır.

• Kızılırmak – Bafra Delta Ovası
• Yeşilırmak – Çarşamba Delta Ovası 
• Sakarya Nehri – Sakarya Delta Ovası
• Meriç Nehri – Meriç Delta Ovası
• Bakırçay – Dikili Delta Ovası 
• Gediz Nehri – Menemen Delta Ovası
• Küçük Menderes Nehri – Selçuk Delta Ovası 
• Büyük Menderes Nehri – Balat Delta Ovası
• Göksu Nehri – Silifke Delta Ovası
• Seyhan ve Ceyhan Nehri – Çukurova Deltası ,

Kalın olarak gösterdiğimiz delta ovalar sıklıkla sorularda karşınıza çıkmaktadır.

1. Delta ovalarının tamamı kıyıda bulunmaktadır.
2. Ama her kıyı ova delta ova değildir.
3. Örneğin Antalya Ovası, Sakarya Delta Ovası diğer delta ovalarına göre büyük değildir. Bu duruma Sakarya Irmağı’nın taşıdığı alüvyonların büyük bölümünü iç kesimdeki Adapazarı Ovası’nda biriktirmesi ve kıyının derinliği ile dalga – akıntı şiddetinin fazla olması neden olmuştur.

Tektonik Ovalar

Türkiye’nin Tektonik Ovaları

Fay hatları boyunca oluşan çukurlara akarsuların alüvyal malzemesi biriktirmesi sonucu oluşan ovalardır.

• Kuzey Anadolu Fay Hattı Boyunca: Karacabey, Adapazarı, Düzce Suluova, Tosya, Taşova, Erbaa – Niksar Ovaları, Erzincan, Tercan, Pasinler, Horasan ve Iğdır Ovası
• Doğu Anadolu Fay Hattı: Anik, Kahramanmaraş, Elbistan, Malatya, Elazığ, Bingöl, Muş
• Batı Anadolu Fay Hattı Boyunca: Bergama, Soma, Akhisar, Manisa, Turgutlu, Alaşehir, Selçuk, Torbalı, Söke, Germencik, Aydın, Nazilli Ovaları
• İç Anadolu: Konya, Eskişehir ve Aksaray ovaları
• Güneydoğu Anadolu: Ceylanpınar, Harran ve Suruç ovaları

Karstik Ovalar

Kireçtaşının yaygın olduğu alanlarda oluşan ovalardır. En fazla Akdeniz Bölgesi’nde Antalya Bölümü’ndedir. Bunlar;

• Elmalı
• Kestel
• Acıpayam
• Tefenni
• Korkuteli
• Antalya
• Muğla

Ayrıca bunları TAKKE şeklinde kodlayabilirsiniz.

• Akdeniz bölgesinde karstik kayaçlar yaygındır. Özellikle Antalya bölümünde karstik oluşumlu polye ovalarına daha fazla rastlanılır. Bölge içindeki ovalar kıyaslandığında Antalya Bölümü’nde karstik ovaların, Adana Bölümü’nde ise delta ovalarının daha fazla olduğu görülür.

Ülkemizdeki ovalar hızlı kentleşme ve sanayileşme sonucunda konut alanalrı ve sanayi tesisleri tarafından işgal edilmektedir. Bu da verimli toprakların evsel ve sanayi atıklar nedeniyle kirlenmesine nedne olmaktadır. Ayrıca ovalardan inşaat mazlemesi olarak kum alınması ve yanlış arazi kullanımı ovalardaki kirliliği artırmaktadır. Bu durum;

• Tarım topraklarının azalmasına
• Tarımsal üretimin düşmesine neden olmaktadır.

Türkiye Ovalarının Genel Özellikleri

• Türkiye’nin ovalarının yükseltileri doğudan batıya doğru azalmaktadır.
• Türkiye’nin ovaları Türkiye fiziki haritasında, 0-200 metre arası ovalar koyu yeşil, 200-500 metre arası açık yeşil, 500-1000 metre arası sarı, 1000-1500 metre arası turuncu, 1500 metre üzerindekiler için kahverengi tonları mevcuttur.
• Yeşil ovalar daha çok Marmara Bölgesinde yer alırken, Kahverengi renkli ovalar ise Doğu Anadolu bölgesinde yer almaktadır.
• Türkiye’deki ovalar artık yerleşim ve ulaşım yolu olarak kullanılmaya başlanmıştır.