Tanzimat Fermanı

Tanzimat Fermanı Osmanlı Devleti’nde 3 Kasım 1839 yılında ilan edilen bir fermandır. İlan eden padişah Abdülmecit’tir. O dönemin sadrazamı ise Mustafa Reşit Paşa’dır. Tanzimat kelimesinin anlamı “düzenleme” ‘dir.

• Tanzimat Osmanlı Devleti’nde Batılılaşmanın ilk hareketidir. Osmanlı’ya Batılı anlamda bir düşünce ve yönetim şekli getirmek için, Avrupa’dan esinlenerek yapılan programlı bir yenilik ve kültür hareketidir.
• Bu hareket önce II.Mahmut zamanında ortaya çıkmaya başlamıştır. Ancak tam anlamıyla Mustafa Reşit Paşa’nın büyük etkisi ile Abdülmecit Dönemi’ndedir.
• Tanzimat Fermanı 1839 yılında Mustafa Reşit Paşa tarafından Gülhane Parkı’nda kamuoyuna duyurulmuştur.
• Bu ferman halkın isteği ile hazırlanmamıştır, bizzat padişahın isteği ve iradesiyle hazırlanmıştır.
• Tanzimat fermanının amacı: Avrupalı devletlerinin Osmanlı Devleti’nin içişlerine karışmalarını önlemek, Avrupalı devletlerle yakınlık sağlamak ve Mehmet Ali Paşa İsyanı’nde onların yardımını almak ve devleti gerilemekten kurtarmaktır. Aslında Osmanlı Devleti geri kalmışlığını Tanzimat Fermanı ile ortadan kaldırmak istiyordu.

Tanzimat Fermanının Getirdiği Yenilikler

Tanzimat fermanını kısaca ve maddeler halinde aşağıya yazdık. Önemli olan maddeleri yazdık sınav ve ödevlerde mutlaka karşınıza çıkar.

• Müslüman ve Hıristiyan vatandaşların can, mal ve namus güvenliği devlet tarafından güvence altına alınacaktır.
• İlk defa vatandaşlık hakları bu fermanla verilmiştir.
• Artık vergiler herkesin gelirine göre eşit şekilde alınacak.
• Askerlik zorunlu hale gelecek, her vatandaş askerlik yapacak. (Askerlik hizmeti 4 yıldır.)
• Mahkemeler herkese açık yapılacak, hiç kimse yargılanmadan asla sürgün veya ceza almayacak.
• Herkes özel mal ve mülk hakkına sahip olabilecek ve bunları miras olarak bırakabilecek.
• Rüşvet ve iltimas kesinlikle kaldırılacak.
• Padişah da dahil olmak üzere herkes bu yasaya uyacak.

Tanzimat Fermanının Önemi

• Padişah ilk defa kendi gücünün üstünde bir gücün varlığını Tanzimat’la kabul eder.
• Hukuk üstünlüğü kabul edilmiştir.
• Osmanlı Devleti’nde anayasalcılığının başlangıç noktası kabul edilebilir.
• Eşitlik ilkesi benimsenmiştir.

Tanzimat Fermanının Sonuçları

• Azınlık Devletleri Tanzimat Fermanını bahane ederek, azınlıklar üzerindeki etkinliklerini arttırdılar.
• Yapılan kanun ve düzenlemeler Kuran-ı Kerim ve Osmanlı geleneklerine bağlı olarak gerçekleştirilmiştir.
• İlk kağıt para bu dönemde basılmıştır.
• Batılı tarzda mahkemeler kurulmuştur.
• Gayri müslimler askerliği reddetmişlerdir.
• Gerici ve yenilikçiler arasında bir çok tartışma yaşanmıştır.
• Osmanlıda batı etkisi görülmeye başlanmış ve bir çok değişiklik olmuştur.