Avrupa Birliği Nedir? Üyeleri ve Organları

Sıkça Avrupa Birliği kelimesini duyarız. Bir diğer adıyla AB Avrupalı Devletler tarafından oluşturulmuş iş birliğini temel esas alan birliktir. Uzun yıllar ülkemizde Avrupa Birliği kelimesi çok duyuldu. Türkiye ne zaman Avrupa Birliği’ne ne zaman girecek soruları ülke gündeminde epeyce yer edinmişti. Bu yazımızda AB hakkında bilgiler vereceğiz. bu bilgiler hukuk kapsamında olup, sık sık sınavlarda karşımıza çıkmaktadır.

AVRUPA BİRLİĞİ Nedir?

Avrupa Birliği kısa haliye AB 18 Nisan 1951 yılında, Paris Antlaşmasıyla kuruldu. Avrupa Birliği’nin ilk kurucu üyeleri: Belçika, Almanya, Fransa,İtalya, Hollanda, Lüksemburg’dur. İlk adı Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu olmuştu. İlk önce ekonomik temelli kurulan Avrupa Birliği böylelikle kurulmuş oldu.

Daha sonra, 1957 yılında Roma’da imzalanan anlaşma ile Avrupa Ekonomik Topluluğu adını almıştır. Yani bugünkü Avrupa Birliği kurulmuş oldu. Anlaşma ise 1958 yılında yürürlüğe girmiştir.

2004 yılında ise, Polonya, Macaristan, Litvanya, Letonya, Estonya, Slovakya, Çek Cumhuriyeti, Slovenya, Malta, Kıbrıs Rum Kesimi birliğe katılmıştır. 2004 yılında bu katılım ile Avrupa Birliği’ne en geniş katılım sağlanmış oldu.

• Avrupa Birliği’nin şuanda üye sayısı 28’dir.

Avrupa Birliği’ne sonradan katılan ülkeler:

• İngiltere, 1973
• Yunanistan, 1981
• Avusturya, 1995
• Bulgaristan, 2007
• İrlanda, 1973
• İspanya, 1986
• İsveç,1995
• Romanya, 2007
• Danimarka, 1973
• Portekiz, 1986
• Finlandiya, 1995
• Hırvatistan, 2013

Avrupa Birliği’nin merkezi Brüksel’dir. Brüksel bugün Belçika’nın başkentidir.

Avrupa Birliği’nin Amaçları Nelerdir?

• Barışın korunması
• Ekonomik işbirliği ve birleşme
• Siyasal birleşme

Avrupa Birliği’nin Organları

Avrupa Zirvesi: Üye devletlerin hükümet ve devlet başkanlarının 6 ayda bir yaptıkları Avrupa Konseyi toplantılarına, Avrupa Zirvesi adı verilir. Bu toplantıda AB’nin temel politik ve stratejik kararları alınır.

Bakanlar Konseyi: Üye ülkelerin her birinden bir bakanın katılmasıyla oluşur. Bu toplantılara genellikle Dışişleri Bakanları katılır.  Görevi üye ülkelerin ekonomi politikalarının koordinasyonu ve Roma Anlaşması’nın yürütülmesini sağlamaktır.

Avrupa Parlamentosu: Doğrudan seçimle belirlenen üyelerden oluşur. Birliğin tek demokratik organıdır. Bakanlar Konseyi ile Komisyonu denetler. Parlamento, Avrupa Komisyonu üyelerinin atamalarını onaylayan kurumudur.

Not: Avrupa Parlamentosu seçimler en son 2009 yılında yapılmıştır.

Avrupa Komisyonu: Komisyon, AB’nin yürütme organıdır. Bakanlar Konseyine uygulamalar hakkında bilgiler verir ve kararların yürütülmesi sağlanır. Komisyon, Avrupa Parlamentosuna karşı sorumludur. Gerekirse, parlamento tarafından güvensizlik sebebiyle feshedilebilir. Komisyon başkanı 5 yıllık süre için AB Konseyi tarafından oy birliğiyle seçilir. Komisyon kurucu antlaşmaların koruyucusudur. AB içinde karar önerilerinin hazırlanmasında tek yetki komisyona aittir.

Adalet Divanı: Üye ülkelerin ortak anlaşmalarıyla atanmış yargıçlardan oluşur. Roma Antlaşması’nın hükümlerine uyulup, uyulmadığını denetlerler.

ÖNEMLİ BİLGİLER:

• Yeni üyelik konusunda ilk başvuru Komisyona yapılır. komisyonda başvuru yapan ülkenin üyeliğini karara bağlamak için, Bakanlar Konseyi’ne iletilir.
• Avrupa Birliği’nin para birimi Euro’dur. (Avro). 1993 yılında yürürlüğe giren Maasricht AntlaşmasıylaAvrupa Birliği üyesi ülkelerin yasal olarak tek parası Euro olmuştur. 1 Temmuz 2002’de ise Euro’ya geçiş tam anlamıyla sağlanmıştır.
• İngiltere, Danimarka ve İsveç Avrupa Birliği üyesi olup, Euro’yu kabul etmeyen ülkelerdir.

Türkiye – AB İlişkileri

Türkiye Avrupa Birliği ile ilgili ilişkilerini sırayla görelim:

• 31 Temmuz 1959 yılında Türkiye Avrupa Ekonomik Topluluğu’na başvuru yaptı.
• 12 Eylül 1963 yılında Türkiye ile AET arasında Gümrük Birliği’ne götürecek ve tam üyeliğini sağlayacak olan Ankara Ortaklık Antlaşması imzalandı.
• 1 Aralık 194 yılında Türkiye ile AET arasındaki Ankara Antlaşması yürürlüğe girdi.
• 2005 yıllarında: 

30 Temmuz: Türkiye, AB ile ilişkilerinin hukuki temelini oluşturan 1963 tarihli Ankara Antlaşması’nı 1 Mayıs 2004 tarihinde AB üyesi olan 10 ülkeyi kapsayacak şekilde genişleten ”Ek Protokol”ü imzaladı.

3 Ekim: Lüksemburg’da alınan kararla AB, Türkiye ile tam müzakerelerini başlattı.

20 Ekim:Üyelik müzakerelerinin ilk aşaması olan, tarama süreci, bilim ve araştırma alanında düzenlenen ”tanıtıcı tarama” toplantısı ile başladı ve tüm fasıllardaki tarama toplantıları 13 Ekim 2006 tarihinde tamamlandı.

• 28 Şubat 2008 yılında: AB tarafından hazırlanan Dördüncü Katılım Ortaklığı Belgesi Avrupa Bilriği Resmi Gazetesinde yayımlanmıştır.
• 2009 yıllarında: 

10 Ocak: Devlet Bakanı Egemen BAĞIŞ, Avrupa Birliği makamları ile yapılacak tam üyelik müzakerelerinde ”Başmüzakereci” görevini yürütmekle görevlendirildi.

30 Haziran: Vergilendirme ile ilgili müzekareler başladı.

14 Ekim: 2009 yılı İlerleme Raporu yayımlandı.

21 Aralık: Çevre ile ilgili müzakereler başladı.

• 2010 yıllarında:

30 Haziran: Gıda Güvenliği müzakereleri açıldı.

9 Kasım: 2010 İlerleme Raporu yayımlandı.

• 2011 yılında Avrupa Birliği Genel Sekreterliği, Avrupa Birliği Başkanlığı adıyla yeni bir bakanlık olarak kuruldu. Bu dönemde Avrupa Birliği Bakanı ve Başmüzakereci Egemen BAĞIŞ’tır.

NOT: AB ile Türkiye arasındaki tam üyelik müzakerelerinin başlaması için Türkiye’ye belirli koşulları yerine getirmesi için Brüksel Zirvesinde tarih kararı alınmıştır.

Türkiye’nin 2017 yılı itibariyle AB Bakanı Ömer ÇELİK’tir.

Avrupa Birliği’nin Dönem Başkanları

2013 Birinci dönem: İrlanda

2013 İkinci dönem: Litvanya

2014 Birinci dönem: Yunanistan

2014 İkinci Dönem: İtalya

Not: Avrupa Birliği dönem başkanlığı 1 Ocak ve 1 Temmuz olmak üzere yılda iki kez değiştirir. O yüzden Birinci ve İkinci Dönem diye ayrılıyor.