Anadolu’da Kurulan İlk Türk Beylikleri

1071 yılında Bizansla yapılan Malazgirt savaşıyla Anadolu’nun kapıları Türklere açılmıştı. Anadolu’ya hızla Türk akınları başlayınca çeşitli beylikler de kurulmuştur.  Türk tarihinde kurulan ilk beylikler sıkça sorularda karşımıza çıkmaktadır. Anadolu’da kurulan ilk Türk beyliklerini ve özelliklerini öğrenin. Özellikle bu konular sıkça KPSS gibi sınavlarda çıkmaktadır. Tabii tüm sınavlarda da karşınıza çıkar.

Anadolu’da Kurulan İlk Türk Beylikleri

Anadolu’da Kurulan İlk Türk Beylikleri

Saltuklular

• Erzurum merkezli kurulmuşlardır. Çevrelerinde de yer edinmişlerdir.
• Anadolu’da kurulan ilk Türk beyliğidir.
• Ebu Kasım tarafından kurulmuştur.
• Haçlılar ve Gürcülerle savaşmışlardır.
• 1202 yılında, Anadolu Sultanı Rükneddin Süleyman Şah tarafından yıkılmıştır.

Mengücekler

• Erzincan, Kemah ve Divriği çevresinde kurulmuşlardır.
• Mengücek Gazi tarafından kuruldu.
• Rumlar ve Gürcülerle mücadele etmişlerdir.
• En ünlü eserleri Divriği Darüşşifası ve Ulu Camii‘dir.
• 1228 yılında 1. Aleaddin Keykubat tarafından yıkılmıştır.

Danişmentliler

• Sivas merkezli kurulmuş olup, Tokat, Amasya ve Kayseri civarında da yer edinmişlerdir.
• Gazi Ahmet tarafından kurulmuştur.
• O dönemin en güçlü beyliği sayılmaktadır.
• Haçlılar, Ermeniler ve Bizanslılar ile mücadele etmişlerdir.
• 1178 yılında, 2.Kılıçarslan tarafından yıkılmıştır.
• Ayrıca Anadolu’da ilk parayı bastıran beyliktir.
• Anadolu’daki ilk medrese olan Yağıbasan Medresesi‘ni kurmuşlardır.

Yağıbasan Medresesi

Artuklular

• Diyarbakır ve Mardin merkezli yaşamışlardır.
• Artuk Bey’in oğulları Sökmen ve İl Gazi tarafından kurulmuştur.
• Haçlılarla mücadele etmişlerdir.
• En ünlü eserleri: Diyarbakır Ulu Camii, Diyarbakır Surları, Hasankeyf, Malabadi Köprüsü önemli eserlerindendir.

Malabadi Köprüsü

Çaka Beyliği

• İzmir ve çevresinde kurulmuştur.
• Çaka Bey tarafından kuruldu.
• Çaka Bey aynı zamanda İlk Türk denizci olarak kabul edilmektedir.
• Anadolu’da kurulan ilk denizci beyliktir.
• Günümüzdeki Deniz Kuvvetleri kuruluşunu, Çaka Beyliği’nin kuruluş tarihine dayandırmaktadır.

Aşağıya yazacağımız beylikler de ilk beylikler ama tarihte hiçbir eser bırakmayıp, kaybolmuşlardır. Sorularda belki çıkabilir diye ekliyoruz.

• Sökmenoğulları: Ahlat ve Van Gölü civarında kurulmuştur.
• Dilmaçoğulları: Bitlis.
• Çubukoğulları: Harput.
• Tanrıvermişoğulları: Efes.
• Yınaloğulları: Diyarbakır yöresinde kurulmuştur.

İlk Türk Beyliklerinin Ortak Özellikleri

• İlk Türk beylikleri  Anadolu’nun fethiyle görevlendirilen komutanlar tarafından kurulmuştur.
• Anadolu’nun Türkleşmesinde önemli rol oynamışlardır.
• Anadolu’nun bütün halinde fethedilmesi kolaylaşmıştır.
• Bulundukları bölgeleri savunmuşlardır.
• Anadolu’yu bayındır hale getirmişlerdir.
• Bizans ve Haçlılarla mücadele ederek güçlerini kırmışlardır.
• İlk Türk beylikleri genellikle kurucularının isimlerini almıştır.